Κυριακούλης Μαυρομιχάλης
Ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης Έλληνας πολιτικός επιστήμονας που διατέλεσε βουλευτής, υπουργός και Πρωθυπουργός, γεννήθηκε το 1849 [1] ή σύμφωνα με άλλη πηγή στις 12 Νοεμβρίου 1850 και πέθανε στις 20 Ιανουαρίου 1916 στην Αθήνα. Κηδεύτηκε με τιμές εν ενεργεία Αντιστράτηγου.
Ήταν παντρεμένος με τη την Λίνα Ρώμα-Μαυρομιχάλη, αδελφή του Αλέξανδρου Ρώμα. Από το γάμο τους γεννήθηκαν ο Λεωνίδας και ο Πέτρος Κ. Μαυρομιχάλης, ενώ απέκτησαν και δύο κόρες, την Ασπασία [2] πρώτη σύζυγο του Ιωάννη Ράλλη, και την Ευφροσύνη, που πέθανε το 1920, σύζυγο του υποναυάρχου, πολιτικού και διπλωμάτη Περικλή Αργυροπούλου.
| Συνοπτικές πληροφορίες αξιώματος - Πρωθυπουργός - |
|---|
| Έναρξη Θητείας : 15 Αυγούστου 1909 |
| Λήξη θητείας : 18 Ιανουαρίου 1910 |
| Προκάτοχος |
|
|
| Διάδοχος |
|
|
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Οικογενειακή καταγωγή
Σύμφωνα με μια εκδοχή η οικογένεια προέρχονταν από τη Θράκη, ωστόσο στα μέσα του 14ου αιώνα δέχτηκαν πιέσεις από τους Τούρκους και κατέφυγαν στη Μάνη, όπου τελικά εγκαταστάθηκαν. Περισσότερα από σαράντα μέλη της πέθαναν, από την εποχή του Ορλώφ το 1769, μέχρι τους Βαλκανικούς πολέμους, πολεμώντας στους απελευθερωτικούς αγώνες των Ελλήνων, ενώ αρκετά άλλα πρωταγωνίστησαν στην πολιτική ζωή της Ελλάδος.
Σύμφωνα με τη ντόπια λαϊκή παράδοση το 1340, όταν οι Τούρκοι πέρασαν στην Ευρώπη από τον Ελλήσποντο και κατέκτησαν τη Θράκη, κάποιες οικογένειες, μεταξύ των οποίων και οι Μαυρομιχαλαίοι, κατέφυγαν στο χωριό Άλικα της Μάνης, όμως μετοίκησαν κι εγκαταστάθηκαν στο Οίτυλο, καθώς ήρθαν σε σύγκρουση με ισχυρότερες τοπικές οικογένειες. Πρώτη μνεία για την οικογένεια γίνεται σε επιστολή του Βινιέρου, Γενικού Προβλέπτου της Θάλασσας, της Ενετικής Πολιτείας, ο οποίος είχε αναλάβει, το 1700, τη διοίκηση των περιοχών της Πελοποννήσου. Στην επιστολή εκείνη, που γράφτηκε στην Πάτρα και φέρει ημερομηνία 27 Απριλίου του 1690, αναφέρεται το όνομα της οικογενείας των Μαυρομιχαλαίων από τις ήδη εξέχουσες οικογένειες της Μάνης περί το φρούριο Κελεφά.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Νικόλαο Σαριπόλο, όπως τα ανέφερε στον επικήδειο που εκφώνησε στη νεκρώσιμη ακολουθία του Αναστάσιου Μαυρομιχάλη, γιου του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη στις 3 Μαΐου 1870, επί Ενετών περί το 1650, στο χωριό Άλικα βρέθηκε ένα παιδί ορφανό που λεγόταν Μιχάλης. Σύμφωνα με το έθιμο της Μάνης τα ορφανά παιδιά ονομάζονταν "μαύρα, το οποίο προστέθηκε στο όνομα και προέκυψε το επίθετο Μαυρομιχάλης. Ο νέος αυτός όταν μεγάλωσε, εγκαταστάθηκε στο Οίτυλο, όπου νυμφεύθηκε και απέκτησε πολλά παιδιά, ένα από τα οποία και έγινε κληρικός και προχειρίσθηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη σε έξαρχο της Μάνης.
Κυριακούλης Μαυρομιχάλης
Πατέρας του Κυριακούλη, ήταν ο Πέτρος Μαυρομιχάλης, στρατιωτικός και πολιτικός που πρωτοστάτησε στην επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, παππούς του ήταν ο Ιωάννης Μαυρομιχάλης, γνωστός ως Κατσής, αγωνιστής του 1821 και αδελφός του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, ενώ μητέρα του ήταν η Ευφροσύνη Σούτσου, κόρη του ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας [3]. Ανιψιός του ήταν ο Στυλιανός Μαυρομιχάλης, δικαστικός που διατέλεσε υπηρεσιακός Πρωθυπουργός της Ελλάδος.
Σπουδές & Πολιτική δράση
\Ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες και Μέσες σπουδές στην Αθήνα και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε για πέντε χρόνια στο Παρίσι, όπου σπούδασε πολιτικές επιστήμες και αναγορεύτηκε διδάκτορας. Το 1879, εκλέχτηκε βουλευτής Οιτύλου, με το κόμμα του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου, όμως σύντομα εντάχθηκε στο «Εθνικόν Κόμμα» του Θεόδωρου Δηλιγιάννη και επανεκλέχθηκε στις εκλογές το 1890, το 1895, το 1899, το 1902, και το 1905, ενώ μετά τη δολοφονία του Δηλιγιάννη στις 31 Μαΐου 1905, εκλέχθηκε αρχηγός του κόμματoς. Το 1880, παράλληλα με την ενασχόληση του με την πολιτική, δημοσιογραφούσε και δημοσίευε άρθρα και πολιτικές μελέτες σε εφημερίδες της εποχής. Στις εκλογές του 1906, το «Εθνικόν Κόμμα», με αρχηγό τον Κυριακούλη Μαυρομιχάλη εξασφάλισε μόλις 13 έδρες στη Βουλή. Στις εκλογές της 8ης Αυγούστου 1910 εξελέγη βουλευτής, με 33 ακόμη πολιτικούς φίλους του, ενώ απείχε από τις εκλογές της 28ης Νοεμβρίου 1910, όταν επικράτησε ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Στις εκλογές του 1912 εκλέχθηκε βουλευτής μαζί με επτά πολιτικούς του φίλους, όπως και στις εκλογές του 1915, ενώ στις 19 και 20 Φεβρουαρίου 1915 συμμετείχε στο Συμβούλιο του Στέμματος και τάχθηκε στο πλευρό του βασιλιά Κωνσταντίνου Α', αντιδρώντας στην έξοδο της Ελλάδας στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ.
Στην Αθήνα κατοικούσε σε τριώροφο νεοκλασικό μέγαρο στη γωνία της Λεωφόρου Αμαλίας με την οδό Ξενοφώντος, που οικοδομήθηκε περί το 1870, με σχέδια του Δανού αρχιτέκτονα Θεόφιλου Hansen. Το μέγαρο χαρακτηρίστηκε διατηρητέο με αποφάσεις του Υπουργείου Πολιτισμού το 1975 και του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. το 1987, και εκεί έχει την έδρα της η αντιπροσωπεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα, ενώ η οικογένεια του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη διέθετε και εξοχική κατοικία [4] στην περιοχή Καστέλλα του Πειραιά, πάνω από την παραλία «Βοτσαλάκια». Το αρχείο της οικογένειας Μαυρομιχάλη, περιήλθε στο Ε.Λ.Ι.Α. μέσω του Δημητρίου Πόρτολου. Το 1994 ήρθε το μεγαλύτερο μέρος από το υπάρχον στο Ε.Λ.Ι.Α. αρχείο του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, ενώ τo 1995 προστέθηκε το αρχείο των Κωνσταντίνου και Πέτρου Μαυρομιχάλη και το 1996 το υπόλοιπο αρχείο, δηλαδή των Πέτρου Α. Μαυρομιχάλη, Δημητρίου Ράλλη και άλλων μελών της οικογένειας. Η διαθήκη του που είχε συντάξει ιδιοχείρως στις 9 Απριλίου 1912, με οποία καθιστούσε κληρονόμους της περιουσίας του στην Αθήνα και στη Λακωνία, τη σύζυγο και τα παιδιά του, αναγνώστηκε δημόσια στις 22 Ιανουαρίου 1916, στο Πρωτοδικείο Αθηνών [5].
Υπουργός
Στη διάρκεια της πολιτικής σταδιοδρομίας, διατέλεσε,
- τέσσερις φορές υπουργός Εσωτερικών,
- δύο φορές σε κυβερνήσεις του Θεόδωρου Δηλιγιάννη, από το Μάιο του 1895 έως τον Απρίλιο του 1897 και από τις 24 Νοεμβρίου 1902 έως τις 14 Ιουνίου 1903 Εξωτερικών και Δικαιοσύνης,
- δύο φορές σε κυβερνήσεις του Δημητρίου Ράλλη, από τις 28 Ιουνίου έως τις 6 Δεκεμβρίου 1903 και από τις 9 Ιουνίου έως τις 8 Δεκεμβρίου 1905.
- Υπουργός Στρατιωτικών και Ναυτικών από τις 16 Δεκεμβρίου 1904 έως τις 9 Ιουνίου 1905 στην τελευταία κυβέρνηση του Θεόδωρου Δηλιγιάννη.
Πρωθυπουργός
Διορίστηκε πρωθυπουργός [6] στις 15 Αυγούστου 1909 και αντικατέστησε το Δημήτριο Ράλλη, ως επιλογή του βασιλιά Γεωργίου Α', που τον κάλεσε στις 9:30 το πρωί της ίδιας μέρας και ήρθε στην Αθήνα από το εξοχικό του στην Καστέλλα του Πειραιά. Τη βασιλική πρόταση αποδέχθηκαν οι κινηματίες του «Στρατιωτικού Συνδέσμου», της επαναστάσεως στου Γουδή, ενώ ο Μαυρομιχάλης διατήρησε ακόμη, το χαρτοφυλάκιο του Υπουργού Εξωτερικών, ενώ αργότερα ανέλαβε τα υπουργεία, Δικαιοσύνης από τις 25 Σεπτεμβρίου έως τις 11 Δεκεμβρίου 1909 και Στρατιωτικών από τις 11 έως τις 17 Δεκεμβρίου 1909. Στη διάρκεια της πρωθυπουργίας του, αγοράστηκε το θωρηκτό πλοίο «Αβέρωφ». Μερικούς μήνες αργότερα, στις 18 Ιανουαρίου 1910, παραιτήθηκε λόγω διαφωνίας με τα μέλη του «Στρατιωτικού Συνδέσμου» και παρέδωσε το αξίωμα στον Στέφανο Δραγούμη.
Εσωτερική αρθρογραφία
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Κυριακούλης Μαυρομιχάλης Βιογραφικές σημειώσεις-Ημερολόγιον Σκόκου
Παραπομπές
- ↑ Κυριακούλης Μαυρομιχάλης Βιογραφικές σημειώσεις-Ημερολόγιον Σκόκου
- ↑ [Η Ασπασία Μαυρομιχάλη, κόρη της Λίνας και του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, ακολούθησε τους Γαριβαλδινούς που είχαν αρχηγό το θείο της Αλέξανδρο Σ. Ρώμα ως εθελόντρια αδελφή νοσοκόμα του «Κυανού Σταυρού» στο χειρουργείο των Ερυθροχιτώνων και προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες στους τραυματίες της μάχης του Δρίσκου. Λέγεται ότι ο Λορέντζος Μαβίλης πριν ξεκινήσει για τη μάχη της είπε, «Αντίο Κυρά μου, και λαβωμένος στα χέρια σου!» Επίσης σε κάποια στιγμή της μάχης του Δρίσκου η Ασπασία πήρε τουφέκι από τον Αλέξιο Τάκη και πολέμησε στο πλευρό των Γαριβαλδινών. «Κατάλαβα πολλές φορές πως πέτυχα το στόχο μου», έλεγε σε προχωρημένη ηλικία, στην ανιψιά της Ρεβέκκα Στυλ. Μαυρομιχάλη, σύζυγο του Στυλιανού Μαυρομιχάλη, στο αρχοντικό της στην οδό Φιλελλήνων και Σουρή 3 στην Αθήνα. Η Ασπασία γεννήθηκε το 1884 και παντρεύτηκε – σε πρώτο γάμο- τον Ιωάννη Ράλλη. Το 1912 ήταν μητέρα δύο παιδιών. Όταν κηρύχθηκε η επιστράτευση, έσπευσε, μαζί με την αδελφή της Ευφροσύνη Αργυροπούλου, να υπηρετήσει σαν νοσοκόμα για την περίθαλψη των τραυματιών. Η Ασπασία Μαυρομιχάλη–Ράλλη συνόδευσε την πριγκίπισσα Ελένη στο πρώτο ταξίδι του νοσοκομειακού τραίνου και κατέγραψε τις εμπειρίες της απ’ αυτή την αποστολή σε ένα ημερολόγιο. Το ημερολόγιο αυτό το μετέγραψε η στενή της φίλη Θεώνη Δρακοπούλου, η γνωστή «Μυρτιώτισσα», σε ένα σχολικό τετράδιο. Πολέμησε ηρωικά στη μάχη του Δρίσκου και η δράση της προκάλεσε τον θαυμασμό των συμπολεμιστών της. Κάποιος που υπογράφει ως «αυτόπτης μάρτυς» συνέταξε υπόμνημα για να περιγράψει την πολεμική της δράση. Ο ερυθροχίτων Γεώργιος Χονδρογιάννης συνέταξε ποίημα για να υμνήσει τις αρετές της και την συμμετοχή της στη μάχη. Και όταν η Φλωρά–Καραβία την συνάντησε στη Φιλιππιάδα το 1913 τη ζωγράφισε φορτωμένη με φυσίγγια και με το όπλο στο χέρι. Πληροφορίες για τη συμμετοχή της στη μάχη του Δρίσκου μας δίνουν επίσης ο Ιταλός ανταποκριτής Ο. Μπινέττι, ο Ηλίας Βενέζης και η Ρεβέκκα Μαυρομιχάλη.]
- ↑ Κυριακούλης Μαυρομιχάλης Βιογραφικές σημειώσεις-Ημερολόγιον Σκόκου
- ↑ Το σπίτι του Μαυρομιχάλη (Το σπίτι στην Καστέλα)
- ↑ Η διαθήκη του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη Εφημερίδα «Εμπρός», 23 Ιανουαρίου 1916
- ↑ Κυβέρνησις ΚΥΡΙΑΚΟΥΛΗ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης
