Γεώργιος Ράλλης

Ο Γεώργιος Ράλλης, Έλληνας νομικός και συντηρητικός πολιτικός που διατέλεσε βουλευτής, υπουργός και πρωθυπουργός, 2ος της Γ' Ελληνικής Δημοκρατίας, γεννήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 1918 και πέθανε την Τετάρτη 15 Μαρτίου 2006 από έμφραγμα του μυοκαρδίου, στο σπίτι του στην οδό Κανάρη 4 στο Κολωνάκι, στην Αθήνα. Η κηδεία του τελέστηκε στις 4 το απόγευμα της Πέμπτης 16 Μαρτίου στη Μητρόπολη Αθηνών με δημόσια δαπάνη, ενώ του αποδόθηκαν τιμές εν ενεργεία πρωθυπουργού και τάφηκε στο Α Νεκροταφείο.

Το 1950 παντρεύτηκε με την Λένα Βούλτσου-Ράλλη, γόνο οικογένειας με καταγωγή από τη Ζάκυνθο, με την οποία είχαν αποκτήσει δύο κόρες, την Ζαΐρα, καθηγήτρια στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και σύζυγο του πολιτικού Αναστάσιου Παπαληγούρα και την Ιωάννα, σύζυγο Φαρμακίδου.

Γεώργιος Ράλλης

Συνοπτικές πληροφορίες αξιώματος - Πρωθυπουργός -
Έναρξη Θητείας : 9 Μαΐου 1980
Λήξη θητείας : 21 Οκτωβρίου 1981
Προκάτοχος
Κωνσταντίνος Καραμανλής
Διάδοχος
Ανδρέας Παπανδρέου

Βιογραφία

Ο Γεώργιος Ράλλης ήταν ο τελευταίος απόγονος μιας πλούσιας, με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη, αλλά και μεγάλης πολιτικής οικογένειας και πρόγονοι του, τόσο από την πλευρά του πατέρα του όσο και από εκείνη της μητέρας του, καθώς και ο ίδιος ο πατέρας του, διατέλεσαν Πρωθυπουργοί της Ελλάδος. Προπάππος του ήταν ο νομικός και πολιτικός, Γεώργιος Α. Ράλλης και παππούς του ήταν ο Δημήτριος Ράλλης, που διετέλεσε πρωθυπουργός της Ελλάδας στα προπολεμικά χρόνια. Πατέρας του Γεωργίου Ράλλη ήταν ο Ιωάννης Ράλλης, μακεδονομάχος και διορισμένος κατοχικός πρωθυπουργός, και μητέρα του ήταν η Ζαΐρα Θεοτόκη, κόρη του Κερκυραίου πολιτικού και πρωθυπουργού της Ελλάδας Γεωργίου Θεοτόκη και αδελφή του πρωθυπουργού Ιωάννη Θεοτόκη. Αδέλφια του ήταν ο Δημήτριος και ο Κυριακούλης Ράλλης, από τον πρώτο γάμο του πατέρα του με την Ασπασία Μαυρομιχάλη και η Νίκη Ράλλη, από τη Ζαΐρα Θεοτόκη.

Ο Γεώργιος Ράλλης έζησε τα παιδικά του χρόνια μεταξύ Αθήνας και Κέρκυρας, όπου άκουγε ιστορίες για τις επισκέψεις του Διονυσίου Σολωμού στην έπαυλη των παππούδων στην Κέρκυρα. Παρακολούθησε τα μαθήματα της Εγκυκλίου και της Μέσης εκπαιδεύσεως στη Γερμανική Σχολή Αθηνών και ήταν συμμαθητής με τη Δέσπω Διαμαντίδου και τον Απόστολο Πίτσο στην Γ' Τάξη τη χρονιά 1926-27. Στη συνέχεια φοίτησε στη Νομική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, από την οποία αποφοίτησε το Μάρτιο του 1939 και στην συνέχεια στρατεύθηκε. Κατατάχτηκε στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Ιππικού στη Λάρισα και υπηρέτησε στη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού και Ελληνογερμανικού πολέμου ως έφεδρος ανθυπίλαρχος στην Α' Ομάδα Αναγνωρίσεως όπου διακρίθηκε και παρασημοφορήθηκε. Μετά την κατάρρευση του Μετώπου και την συνθηκολόγηση του Ελληνικού στρατού τον Απρίλιο του 1941, γράφτηκε στο Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών και ασχολήθηκε με τη δικηγορία έως τον Οκτώβριο του 1944 όταν στρατεύθηκε εκ νέου. Πολέμησε με τα τεθωρακισμένα στη Στερεά Ελλάδα και την Ήπειρο στις επιχειρήσεις εναντίον των ένοπλων συμμοριών του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος. Τον Δεκέμβριο του 1948 απολύθηκε οριστικά από τις τάξεις του Ελληνικού Στρατού, μετα από συνολική θηετεία 72 μηνών. Ομιλούσε άριστα Γαλλικά, Αγγλικά και Γερμανικά.

Πολιτική δράση

Πολιτεύθηκε για πρώτη φορά και εκλέχθηκε βουλευτής Αθηνών το 1950, με το «Λαϊκό Κόμμα» υπό τον Κωνσταντίνο Τσαλδάρη. Το 1951 και 1952 ήταν βουλευτής του κόμματος «Εθνικός Συναγερμός» και από το 1954 ως το 1956 διατέλεσε Υπουργός Προεδρίας της κυβερνήσεως του Πρωθυπουργού Αλέξανδρου Παπάγου από τις 11 Απριλίου του 1954 έως τις 6 Οκτωβρίου του 1955, ενώ ενδιάμεσα, από τις 4 Ιουνίου 1954 και έως τις 29 Μαΐου 1955, του ανατέθηκαν καθήκοντα Υπουργού Εργασίας. Επί υπουργίας του, το Υπουργείο Προεδρίας, που ήταν από τα τελευταία σε σημασία, αναδιοργανώθηκε, αναβαθμίστηκε και έγινε το πρώτο τη τάξει υπουργείο γιατί κατέστη το άμεσο όργανο του πρωθυπουργού για το συντονισμό του έργου και την εποπτεία των άλλων υπουργείων. Κατά την περίοδο αυτή, με πρωτοβουλία του τέθηκαν οι βάσεις της τουριστικής πολιτικής και ιδρύθηκε το Φεστιβάλ Αθηνών. Έκτοτε ο Γεώργιος Ράλλης επανεκλέχθηκε σε όλες τις μετέπειτα εκλογές, πλην εκείνων του 1958 στις οποίες δεν συμμετείχε, ενώ κατά καιρούς διατέλεσε υπουργός Προεδρίας, Συγκοινωνιών και Δημοσίων Εργων, Εσωτερικών, Δημόσιας Τάξης, παρά τω Πρωθυπουργώ, Εθνικής Παιδείας και θρησκευμάτων, Συντονισμού και Εξωτερικών.

Υπήρξε στενός συνεργάτης του Κωνσταντίνου Καραμανλή και το 1955 ήταν μέλος της πρώτης του κυβερνήσεως ως Υπουργός Προεδρίας από τις 6 Οκτωβρίου 1955 έως τις 29 Φεβρουαρίου 1956, ενώ το 1956 συνέπραξε στην ίδρυση του κόμματος Ε.Ρ.Ε., [Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις]. Τον ίδιο χρόνο εκλέχθηκε βουλευτής του κόμματος και από τις 29 Φεβρουαρίου 1956 έως τις 5 Μαρτίου 1958 διετέλεσε υπουργός Δημοσίων Έργων και Συγκοινωνιών . Κατά τη διάρκεια της θητείας του στο Υπουργείο Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων, ίδρυσε την Ολυμπιακή Αεροπορία, ύστερα από επιτυχείς διαπραγματεύσεις που είχε με τον Έλληνα εφοπλιστή Αριστοτέλη Ωνάση. Ως υπουργός Δημοσίων Έργων ήταν η ανάθεση σε Γάλλους ειδικούς της προμελέτης για την κατασκευή μετρό, στην Αθήνα.

Το 1958, συμμετείχε στην ομάδα των 15 βουλευτών της Ε.Ρ.Ε. που διαφώνησε με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή σχετικά με τον εκλογικό νόμο που καθιέρωνε την ενισχυμένη αναλογική, παραιτήθηκε από υπουργός, απέσυρε την εμπιστοσύνη του στην κυβέρνηση και έγινε αιτία να προκληθεί κυβερνητική κρίση και εκλογές από τις οποίες απέσχε, στάση για την οποία διαγράφηκε από το κόμμα. Το 1961 επανήλθε στην Ε.Ρ.Ε., επανεξελέγη στην Αθήνα και υπήρξε ο πρώτος σε ψήφους βουλευτής, μεταξύ όλων των κομμάτων και από τις 4 Νοεμβρίου 1961 μέχρι τις 19 Ιουνίου 1963 διατέλεσε Υπουργός Εσωτερικών . Κατά το διάστημα που ήταν υπουργός Εσωτερικών, καθιερώθηκε για πρώτη φορά η εκκαθάριση και λεξικογράφηση των εκλογικών καταλόγων, προβλέφθηκαν οικονομικοί πόροι για την ενίσχυση των δήμων και κοινοτήτων της χώρας και ανεγέρθηκαν ευπρεπή δημόσια καταστήματα για τη στέγαση των κρατικών υπηρεσιών.

21η Απριλίου 1967

Στις 3 Απριλίου 1967 συμμετείχε στην Κυβέρνηση του Παναγιώτη Κανελλόπουλου και στις 21 Απριλίου 1967 ως υπουργός Δημοσίας Τάξεως αρχικά διέφυγε τη σύλληψη και από σταθμό της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής προσπάθησε να κινητοποιήσει το Γ' Σώμα Στρατού όμως οι διαταγές του δεν διαβιβάστηκαν. Ο Ράλλης διηγούνταν πως συνάντησε τον ταξίαρχο Στυλιανό Παττακό, «..με τον οποίο είχαμε συνυπηρετήσει στον ανταρτοπόλεμο επί έξι μήνες», ο οποίος του είπε: «Είχα ζητήσει να σας δω όταν γίνατε υπουργός Δημοσίας Τάξεως και δεν με δεχτήκατε, ενώ ο κύριος Παπαληγούρας με δέχτηκε». «Του λέω: σου είπα για ποιο λόγο δεν σε δέχτηκα, σε ρώτησα "είναι για να υποβάλεις συγχαρητήρια;", μου είπες "ναι". Και σου είπα: "Περιττεύει, έχω αρκετή δουλειά και δεν χρειάζεται να μου τρως τον χρόνο με συγχαρητήρια. Μου φτάνουν από το τηλέφωνο και έληξε η στιχομυθία» θυμόταν ο Ράλλης και πρόσθετε: «Μετά από 3-4 ώρες συζητήσαμε με τον Παπαληγούρα και του λέω: Ρε Παναγή, αυτοί οι τρελοί θα μας τινάξουν στον αέρα, πάει η Ευρώπη, πάνε όλα. Να τους πούμε ορισμένα πράγματα. Ζητήσαμε από ένα χοντρό ανθυπίλαρχο να μας οδηγήσει στον Παττακό και του έδωσα έναν κατάλογο υπουργών για να κάνουν κυβέρνηση. Μεταξύ αυτών πρότεινα τον Ζολώτα, τον Πεσμαζόγλου και άλλους, όλους υπηρεσιακούς παράγοντες....». Στη διάρκεια του καθεστώτος της «21ης Απριλίου» υπό τον Γεώργιο Παπαδόπουλο, ο οποίος όπως και ο Παττακός ήταν γνωστοί του από το παρελθόν και πίστευε πως θα ακολουθούσαν μόνο εντολές του Βασιλιά Κωνσταντίνου Β', ο Ράλλης συνελήφθη και τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό για δύο μήνες. Τον Απρίλιο του 1968 συνελήφθη και πάλι και εκτοπίστηκε στην Κάσο έως το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου. Αποφυλακίστηκε και τον Ιούλιο του 1973 τάχθηκε εναντίον του δημοψηφίσματος του Παπαδόπουλου, ενώ εκείνη την περίοδο ανέλαβε την διεύθυνση του περιοδικού «Πολιτικά Θέματα».

Μεταπολίτευση

Συμμετείχε στην ονομαζόμενη Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητος υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή ως υπουργός Προεδρίας , αξίωμα που διατήρησε από τις 21 Νοεμβρίου 1974 έως τις 28 Νοεμβρίου 1977, και στην Κυβέρνηση που σχηματίστηκε μετά τις εκλογές, καθώς εκλέχτηκε βουλευτής στην Αθήνα. Στο πολιτειακό δημοψήφισμα υποστήριξε την βασιλευομένη δημοκρατία. Στις 5 Ιανουαρίου 1976 ανέλαβε και το Υπουργείο Παιδείας και με την ιδιότητα του εισηγήθηκε την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που επέβαλλε σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες αλλά και στη Διοίκηση τη χρήση της καθομιλουμένης και την κατάργηση της καθαρεύουσας . Στις κυβερνήσεις υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή από τον Νοέμβριο του 1977 έως το 1980 διατέλεσε Υπουργός Συντονισμού από τις 28 Νοεμβρίου 1977 έως τις 10 Μαΐου 1978, ενώ από τις 10 Μαΐου 1978 έως τις 10 Μαΐου 1980 του ανατέθηκαν καθήκοντα Υπουργού Εξωτερικών . Ως υπουργός Εξωτερικών συνέχισε τις διαπραγματεύσεις με την Ε.Ο.Κ. οι οποίες το Μάιο 1979 κατέληξαν στην υπογραφή της συμφωνίας εισδοχής της Ελλάδος ως δέκατο μέλος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και υπήρξε ο πρώτος Έλληνας υπουργός Εξωτερικών που επισκέφθηκε τον Οκτώβριο 1978 τη Σοβιετική Ένωση.

Πρωθυπουργός

Στις 8 Μαΐου 1980 εκλέχθηκε από την κοινοβουλευτική ομάδα αρχηγός της «Νέας Δημοκρατίας», επικρατώντας του Ευάγγελου Αβέρωφ, θέση στην οποία διαδέχθηκε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, και υπήρξε ο πρώτος εκλεγμένος αρχηγός του Κόμματος. Την μεθεπόμενη ορκίστηκε πρωθυπουργός και σχημάτισε κυβέρνηση. Ως Πρωθυπουργός, αποφάσισε στις 19 Οκτωβρίου 1980 την επανένταξη της Ελλάδος στο ΝΑΤΟ και επικύρωσε την ένταξη της στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα. Τον Ιούνιο του 1981 συγκάλεσε έκτακτο κομματικό συνέδριο ενόψει των επερχόμενων βουλευτικών εκλογών. Στην προεκλογική περίοδο των εθνικών εκλογών τον Οκτώβριο του 1981 ο Ράλλης δέχτηκε επίθεση από οπαδούς του ΠΑΣΟΚ στην Κρήτη, όπου σε προεκλογική ομιλία του στο Ηράκλειο, είπε τη φράση «δεν θέλω ου», ζητώντας από τους οπαδούς του κόμματός του να μην αποδοκιμάζουν τον Ανδρέα Παπανδρέου, ενώ οπαδοί του ποδοσφαιρικού συλλόγου «ΗΡΑΚΛΗΣ» Θεσσαλονίκης σταμάτησαν το αυτοκίνητο του ενώ περιόδευε στην Βόρεια Ελλάδα ζητώντας επανόρθωση αδικίας εις βάρος της ομάδος τους. Στις βουλευτικές εκλογές του 1981, που διεξήχθησαν στις 18 Οκτωβρίου, υπό τη σκιά μιας τεράστιας οικολογικής καταστροφής από πυρκαγιές, η «Νέα Δημοκρατία» ηττάται για πρώτη φορά, συγκεντρώνοντας το χαμηλότερο ποσοστό της –μέχρι τότε- ιστορίας της και βρίσκεται στα έδρανα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Την ίδια μέρα, διεξήχθησαν και οι ευρωεκλογές του 1981, όπου και εκεί ηττήθηκε, λαμβάνοντας ποσοστό 31,34%, κερδίζοντας 8 από τις 24 έδρες της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Μετά τη συντριβή του στις εκλογές ο Ράλλης δήλωσε «Εύχομαι οι Έλληνες να μην το μετανιώσουν» και μετέβη να συγχαρεί αυτοπροσώπως τον νικητή Ανδρέα Παπανδρέου, να του ευχηθεί καλή σταδιοδρομία και να τον διαβεβαιώσει ότι βρισκόταν στο πλευρό του για να προσφέρει τις υπηρεσίες του για το καλό του τόπου. Ο Ράλλης παραιτήθηκε στις 19 Οκτωβρίου 1981 μετά την ήττα του κόμματος στις εκλογές της προηγούμενης ημέρας και στις 21 Οκτωβρίου του ίδιου έτους παρέδωσε την πρωθυπουργία στον Ανδρέα Παπανδρέου, τον νικητή των εκλογών. Στις αρχές Δεκεμβρίου 1981 έθεσε στην κοινοβουλευτική ομάδα θέμα εμπιστοσύνης στο πρόσωπο του και όταν η πλειοψηφία των βουλευτών του κόμματος «Νέα Δημοκρατία» του την αρνήθηκε, παραιτήθηκε και από την αρχηγία, όπου τον διαδέχθηκε ο Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας, και παρέμεινε απλός βουλευτής του κόμματος. Το Μάιο του 1987 ανεξαρτητοποιήθηκε από τη «Νέα Δημοκρατία» και δεν πολιτεύθηκε στις εκλογές του Ιουνίου 1989. Ύστερα από πρόσκληση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, τότε προέδρου της «Νέας Δημοκρατίας», μετείχε στις εκλογές του Νοεμβρίου 1989 και του Απριλίου 1990 με το ψηφοδέλτιο του κόμματος και εκλέχθηκε βουλευτής Κερκύρας.

Το τέλος του

Στις 29 Μαρτίου 1993 διαφωνώντας με τον χειρισμό του ζητήματος της ονομασίας των Σκοπίων, από τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, ο Ράλλης παραιτήθηκε από βουλευτής και αντικαταστάθηκε από τον Σόλωνα Γκίκα. Έκτοτε ιδιώτευσε, ενώ μέχρι την τελευταία ημέρα της ζωής του διατηρούσε πολιτικό γραφείο επί της οδού Ακαδημίας στην Αθήνα. Ήταν βαθύτατα συνδεδεμένος με το Κέντρο της Αθήνας και απολάμβανε μοναχικούς περιπάτους στον Εθνικό Κήπο. Στις 21 Φεβρουαρίου 1994, αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτορας της Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Στις 22 Αυγούστου 1994, μετά την ανασυγκρότηση του κομματικού μηχανισμού της «Νέας Δημοκρατίας» επί αρχηγίας, Μιλτιάδη Εβερτ, του παραχωρήθηκε το δικαίωμα έκτακτης συμμετοχής με δική του πρωτοβουλία στο νέο Πολιτικό Συμβούλιο του κόμματος και τον Ιανουάριο του 1997, διετέλεσε πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του 4ου Συνεδρίου του κόμματος.

Σε μία από τις τελευταίες του συνεντεύξεις το 2004, ο Ράλλης που δίκαια χαρακτηρίστηκε νεκροθάφτης της Ελληνικής γλώσσας, είπε ότι στράφηκε στην πολιτική παραβλέποντας τη ρητή εντολή του πατέρα του προκειμένου να αποκαταστήσει το όνομα της οικογένειάς του. Με την αγγελία του θανάτου του ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής χαρακτήρισε τον Γεώργιο Ράλλη, γνήσιο δημοκράτη, που επιδίωκε σταθερά το διάλογο και τη συνεννόηση, και δήλωσε: «Πνεύμα ανήσυχο και καινοτόμο, ο Γεώργιος Ράλλης έθετε πάντα ως πρώτιστο στόχο του τον εκσυγχρονισμό και την πρόοδο της ελληνικής κοινωνίας, την υπέρβαση των διαχωριστικών γραμμών. Γνήσιος δημοκράτης επεδίωκε σταθερά το διάλογο, τη συνεννόηση και τη συναίνεση στα μείζονα θέματα». Ο Ιωάννης Βαρβιτσιωτης είπε για τον Ράλλη, ότι «Η ιστορία θα τον κατατάξει μεταξύ των μεγάλων...Δίδαξε πολιτικό πολιτισμό». Ο Γιώργος Παπανδρέου, τότε αρχηγός της Αξιωματικής αντιπολιτεύσεως, τόνισε ότι υπήρξε ένας άξιος πολιτικός αντίπαλος. Με απόφαση του υπουργείου Εσωτερικών οι σημαίες των Δημοσίων Καταστημάτων όλης της χώρας, κυμάτιζαν μεσίστιες έως την ημέρα της κηδείας του. Με το θάνατο του Γεωργίου Ράλλη έκλεισε ένα σημαντικό κεφάλαιο της Νεότερης Ιστορίας της Ελλάδος καθώς υπήρξε ο τελευταίος Πρωθυπουργός που διατηρούσε δεσμούς με την Επανάσταση του 1821, την Κωνσταντινούπολη και την αριστοκρατία των Επτανήσων.

Διακρίσεις

Τιμήθηκε

• με το Μεγαλόσταυρο της Τιμής που είναι το ανώτατο ελληνικό παράσημο που απονέμεται σε εν ενεργεία κοινοβουλευτικούς πρωθυπουργούς.
• με τους Μεγαλόσταυρους της Γαλλίας, Legion d'Honneur , τον οποίο του απένειμε ο στρατηγός Σαρλ Ντε Γκωλ, και L'Ordre Nationale du Merite, τον οποίο του απένειμε ο Ζισκάρ Ντ' Εσταίν όταν ήταν Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας.
• με τους Μεγαλόσταυρους της Γερμανίας, Ιταλίας, Ισπανίας, Πορτογαλίας, Γιουγκοσλαβίας, Ταϊλάνδης και Αβησσυνίας.
• με στρατιωτικά παράσημα που του απονεμήθηκαν για τη πατριωτική του δράση κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πολέμου 1940-1941, καθώς και κατά τη περίοδο του εμφυλίου πολέμου 1947-1949.

Συγγραφικό έργο

Έγραψε και δημοσίευσε τα βιβλία και μελέτες

• «Απολογία του Πρωθυπουργού», το 1946,
• «Ο Ιωάννης Ράλλης ομιλεί εκ του τάφου», το 1947.

Το βιβλίο αναφέρεται στον πατέρα του Ιωάννη Ράλλη, ο οποίος, μετά την απελευθέρωση, καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη για συνεργασία με τους κατακτητές και αποφυλακίστηκε λίγο καιρό πριν πεθάνει στο σπίτι του.

• «Δυνατότης αυξήσεως γεωργικού εισοδήματος», το 1952, υπόμνημα που ενεχείρησε στον Αλέξανδρο Παπάγο και συντέλεσε στην υπουργοποίηση του,
• «Κομμουνισμός και Δημοκρατία»,
• «Δύο δρόμοι», το 1958,
• «Η αλήθεια για τους Έλληνες πολιτικούς», το 1971,
• «Η τεχνική της βίας», το 1972,
• «Άρθρα, λόγοι, συνεντεύξεις», το 1977 σε δύο τόμους,
• «Ώρες ευθύνης», το 1983,
• «Χωρίς προκατάληψη για το παρόν και το μέλλον», το 1983,
• «Γεώργιος Θεοτόκης», το 1986,
• «Griechenland und Balkanpolitik, munchen», το 1988,
• «Πολιτικές εκμυστηρεύσεις», το 1990,
• «Κοιτάζοντας πίσω», το 1993,
• «Εις ώτα μη ακουόντων», το 1995,
• «Τάδε έφη», το 1997,
• «Το ημερολόγιό μου, τον καιρό της δικτατορίας», το 1997,
• «Με ήσυχη τη συνείδηση», το τελευταίο του βιβλίο στον πρόλογο του οποίου σημειώνει: «...ελάχιστα είναι εκείνα που κατόρθωσα έναντι όσων φιλοδόξησα και με πάθος μόχθησα να πραγματοποιήσω».

Εξωτερικές συνδέσεις

• [Πέθανε ο Γεώργιος Ράλλης Pathfinder.gr]
• [Συνέντευξη του Γεωργίου Ράλλη Εφημερίδα «Το Βήμα»]

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org