Σωτήριος Κροκιδάς

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο Σωτήριος Κροκιδάς, Έλληνας νομικός, ακαδημαϊκός καθηγητής του Εμπορικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και μετέπειτα πολιτικός που διατέλεσε πρωθυπουργός, γεννήθηκε το 1852 στο χωριό Σικυώνα του νομού Κορινθίας και πέθανε στις 29 Ιουλίου 1924 στο Περιγιάλι Κορινθίας. Ήταν παντρεμένος με την Αικατερίνη Δημήτρη Δημητριάδη από την Καρυά [1], η οποία ήταν αδελφή του βουλευτή Κορινθίας Αναστασίου Δημητριάδη και δεν απέκτησαν απογόνους.

Η προτομή Κροκιδά στο Κιάτο
Πρωθυπουργός
Έναρξη Θητείας: 17 Σεπτεμβρίου 1922
Λήξη θητείας: 14 Νοεμβρίου 1922
Προκάτοχος
Διάδοχος

Βιογραφία

Πατέρας του ήταν ο Γρηγόριος Κροκιδάς, δήμαρχος Σικυώνος από τον Οκτώβριο του 1847 έως το Μάιο του 1849, ο οποίος μαζί με τα αδέλφια του Γιαννάκη και Θεοχάρη, ήταν μεγαλοϊδιοκτήτες γης και εγκαταστάθηκαν περί το 1844 στο Κιάτο, από την Κάτω Συνοικία Τρικάλων Κορινθίας. Η εκκλησία της «Μεταμορφώσεως του Σωτήρος» στο Κιάτο, στην ανέγερση της οποίας πρωτοστάτησε και συνεισέφερε μεγάλα χρηματικά ποσά ο πατέρας του, πήρε στις 6 Οκτωβρίου 1862 το όνομα του τότε 11χρονου Σωτήρη Κροκιδά.

Ακαδημαϊκή σταδιοδρομία

Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο οποίο στη συνέχεια ανακηρύχθηκε διδάκτορας με βαθμό άριστα και πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού στη Γαλλία και ειδικεύτηκε στο εμπορικό δίκαιο και είχε καθηγητές, μεταξύ άλλων, τους Lyon Caen και Renault et Biostel. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα υπέβαλλε το 1878 διδακτορική διατριβή επί υφηγεσία με θέμα «Περί παραγγελίας εν γένει» και το 1880 διορίστηκε Υφηγητής του Εμπορικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, θέση που κατείχε ως το 1897, ενώ εργάστηκε ως δικηγόρος Κιάτου. Από τις 24 Δεκεμβρίου 1896 με σχετική απόφαση, εκπροσώπησε τον αθλητικό, κοινωνικό και πολιτιστικό σύλλογο Κιάτου «Άρατος 1893» στη συνεδρίαση του Γυμναστικού Συλλόγου «Πανελλήνιος», που είχε σκοπό τη συνένωση των αθλητικών σωματείων της Ελλάδος και οδήγησε το στην ίδρυση του ΣΕΓΑΣ.

Πολιτική δράση

Δήμαρχος Σικυώνας

Εκλέχθηκε δήμαρχος Σικυώνος στις δημοτικές εκλογές της 5ης Ιουλίου 1883 και έμεινε στη θέση αυτή έως το 1887. Στη διάρκεια της θητείας του σε συνεργασία με τον πρωθυπουργό Χαρίλαο Τρικούπη, φρόντισε για την επέκταση της σιδηροδρομικής γραμμής από την Κόρινθο προς το Κιάτο, ενώ με την επιμέλεια και την επίβλεψη της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών, έγιναν στην περιοχή οι πρώτες συστηματικές ανασκαφές. Παράλληλα φρόντισε για τη ρυμοτομία της πόλεως, τη χάραξη δρόμων και πλατειών και ανέγειρε τη δημοτική αγορά αλλά και δημοτικά κρεοπωλεία. Θεμελίωσε επίσης το κτίριο του Δημαρχείου, φρόντισε για τη λειτουργία του Ελληνικού Σχολείου Κιάτου και την κατασκευή κτιρίων για Δημοτικά σχολεία στα περισσότερα χωριά του Δήμου Σικυώνος, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις διέθεσε χρήματα από την προσωπική του περιουσία για να γίνουν δημοτικά έργα. Αναφέρεται επίσης ότι τον Αύγουστο του 1886, ο μηχανικός Δαμασκηνός που υποστήριζε ότι είχε εφεύρει μία μηχανή αποξήρανσης σταφίδας, επισκέφθηκε το Δήμο και έμεινε εκεί κάνοντας δοκιμές, ως καλεσμένος του Κροκιδά.

Βουλευτής

Πολιτεύθηκε για πρώτη φορά στις βουλευτικές εκλογές της 29ης Σεπτεμβρίου 1879, και απέτυχε να εκλεγεί για 30 ψήφους. Εκλέχθηκε συνολικά επτά φορές βουλευτής Αργολιδοκορινθίας στις εκλογές:

  • της 3ης Μαΐου 1892, με το κόμμα του Χαρίλαου Τρικούπη, τον οποίο είχε προσφωνήσει στις 22 Απριλίου 1982 στην προεκλογική του ομιλία στο Κιάτο,
  • της 7ης Φεβρουαρίου 1899, ως ανεξάρτητος και ήλθε τρίτος συγκεντρώνοντας 7.608 ψήφους,
  • της 2ας Φεβρουαρίου 1905, με το κόμμα του Αλέξανδρου Ζαίμη,
  • της 26ης Μαρτίου 1906, ήταν υποψήφιος σε τοπικό ψηφοδέλτιο, στο οποίο μετείχαν εκτός από τον ίδιο που υποστήριζε το Ζαΐμη, οπαδοί του Θεοτόκη, όπως ο Παναγιώτης Ζούζουλας, οπαδοί του Δημητρίου Ράλλη, όπως ο Σπύρος Δεληγιάννης αλλά και ανεξάρτητοι υποψήφιοι,
  • το 1910 στην Α’ Αναθεωρητική Βουλή, με το κόμμα του Ελευθερίου Βενιζέλου,
  • το 1911 στη Β’ Αναθεωρητική Βουλή, με το κόμμα του Ελευθερίου Βενιζέλου,
  • το 1912, με το κόμμα του Ελευθερίου Βενιζέλου.

Διοικητής Κρήτης

Τον Ιούλιο του 1917 διορίστηκε Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Δικαιοσύνης με Υπουργό Δικαιοσύνης τον Αλέξανδρο Ζαΐμη, ενώ 29 Αυγούστου 1917 ορίστηκε Γενικός Διοικητής Κρήτης, από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, μέχρι τις 7 Νοεμβρίου 1920, όταν έληξε η θητεία του.

Πρωθυπουργός

Ο Κροκιδάς αριστερά του Στ.Γονατά

Στις 17 Σεπτεμβρίου 1922 διορίστηκε από την επαναστατική επιτροπή, που την αποτελούσαν οι Συνταγματάρχες Νικόλαος Πλαστήρας και Στυλιανός Γονατάς και ο Αντιπλοίαρχος Δημήτριος Φωκάς, και ορκίστηκε πρωθυπουργός της Ελλάδος [2], θέση στην οποία διαδέχθηκε τον Αναστάσιο Χαραλάμπη, διατηρώντας παράλληλα τη θέση του υπουργού Εσωτερικών. Αρχικά η επιτροπή είχε επιλέξει ως πρωθυπουργό τον Αλέξανδρο Ζαΐμη, που απουσίαζε για θεραπεία στη Βιέννη και επιλέχθηκε στη θέση του ο Κροκιδάς, ο οποίος την ημέρα εκείνη ήταν στην Κόρινθο και ως προσωρινός πρωθυπουργός ορκίστηκε ο Χαραλάμπης.

Ήταν μάλλον τύποις πρωθυπουργός καθώς στην ουσία κυβερνούσε η επαναστατική επιτροπή που είχε προκύψει, στις 11 Σεπτεμβρίου 1922, από το στρατιωτικό κίνημα. Οι εξουσίες της κυβερνήσεως του περιορίζονταν στο να εκδίδει νομοθετικά Βασιλικά Διατάγματα και πράξεις συντακτικού περιεχομένου, με τις οποίες αναστέλλονταν ή τροποποιούνταν διατάξεις του ισχύοντος Συντάγματος. Στη διάρκεια της πρωθυπουργίας του υπογράφηκε, στις 11 Οκτωβρίου 1922, η Συνθήκη των Μουδανιών, παρά την αντίρρηση του Νικολάου Πλαστήρα και την άρνηση της Ελληνικής αντιπροσωπείας να την υπογράψει, με την οποία απομακρύνθηκε ο Ελληνικός πληθυσμός από την Ανατολική Θράκη και οριοθετήθηκαν τα ελληνοτουρκικά σύνορα στο ποτάμι του Έβρου.

Φρόντισε να συσταθεί το έκτακτο στρατοδικείο, στο οποίο δικάστηκαν οι έξι που τότε κατηγορήθηκαν ως πρωταίτιοι της Μικρασιατικής καταστροφής, πέντε πολιτικοί, οι Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης, Δημήτριος Γούναρης, Νικόλαος Στράτος, Γεώργιος Μπαλτατζής και Νικόλαος Θεοτόκης και ο στρατιωτικός Γεώργιος Χατζηανέστης, που καταδικάστηκαν σε θάνατο. Μετά την έκδοση της αποφάσεως, παραιτήθηκε ο Νικόλαος Πολίτης, ο Υπουργός του επί των Εξωτερικών, ο οποίος ήταν υπέρ της μη εκτελέσεως της θανατικής ποινής και λέγεται ότι πριν παραιτηθεί είχε πει στον Νικόλαο Πλαστήρα, «…Αρχηγέ πριν πάθουμε καμιά συμφορά, λάβετε υπόψη την αντίδραση της Αγγλίας». Ο Κροκιδάς πιέστηκε από την Αγγλική πρεσβεία προκειμένου να μην εκτελεσθούν οι έξι και αναγκάστηκε να παραιτηθεί στις 14 Νοεμβρίου 1922, και στη θέση του πρωθυπουργού τον διαδέχθηκε ο Στυλιανός Γονατάς. Μετά την παραίτησή του απομακρύνθηκε από την ενεργό πολιτική και αποσύρθηκε στο Περιγιάλι Κορινθίας.

Συγγραφικό έργο

Έγραψε τα βιβλία

  • «Περί παραγγελίας εν γένει», το 1880,
  • «Εγχειρίδιον Εμπορικού Δικαίου», σε δύο τόμους,

ενώ μετέφρασε το βιβλίο του Κάρολου Ζιδ

  • «Πολιτική Οικονομία» το 1912.

Δωρεές-Μεταθανάτιες τιμές

Με δικές του χρηματικές δωρεές κατασκευάστηκαν

  • τα εξαρτή­ματα του ρολογιού του Δήμου Χανίων [3], τα οποία έφτασαν στην Κρήτη, το Μάρτιο του 1921,
  • το «Κροκίδειον Δημοτικόν Σχολείον» κοντά στην είσοδο του Πευκιά [4], στο Ξυλόκαστρο,
  • το 2ο Δημοτικό σχολείο Κορίνθου,
  • η αίθουσα πνευματικών εκδηλώσεων «Σωτήρης Κροκιδάς», δίπλα στο Μητροπολιτικό Μέγαρο Κορίνθου, η οποία χρηματοδοτήθηκε το 1933 από τη σύζυγό του Αικατερίνη, στην οποία στεγάζονται διάφορες δραστηριότητες της Μητροπόλεως και το Εκκλησιαστικό Κειμηλιοφυλάκειο,
  • το κτίριο της Οικοκυρικής Σχολής στο Περιγιάλι, όπου αργότερα στεγάσθηκε η Κοινότητα Περιγιαλίου και ο Μορφωτικός Σύλλογος Νέων Περιγιαλίου, ενώ η οικογένεια του δώρισε στη μνήμη του,
  • δύο κλίνες στο θεραπευτήριο Αθηνών «ο Ευαγγελισμός».

Τιμήθηκε από το δήμο Κορίνθου με δρόμο ο οποίος φέρει το όνομά του, ενώ στο Περιγιάλι υπάρχει η προτομή του [5].

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Παραπομπές




Κατάλογος Πρωθυπουργών της Ελλάδος
Μαυροκορδάτος Αλέξανδρος | Κανακάρης Αθανάσιος | Μαυρομιχάλης Πετρόμπεης | Κουντουριώτης Γεώργιος | Ζαΐμης Ανδρέας| Μαυρομιχάλης Γεώργιος | Καποδίστριας Ιωάννης | Καποδίστριας Αυγουστίνος | Κολοκοτρώνης Θεόδωρος | Τρικούπης Σπυρίδων  | Μαυροκορδάτος Αλέξανδρος | Κωλέττης Ιωάννης | Κόμης Josef Ludwig von Armansperg | Ignaz von Rundhart| Όθων της Ελλάδος| Μαυροκορδάτος Αλέξανδρος | Όθων της Ελλάδος | Μεταξάς Ανδρέας | Κανάρης Κωνσταντίνος | Μαυροκορδάτος Αλέξανδρος | Κωλέττης Ιωάννης | Τζαβέλας Κίτσος | Κουντουριώτης Γεώργιος | Κανάρης Κωνσταντίνος | Κριεζής Αντώνιος | Μαυροκορδάτος Αλέξανδρος | Βούλγαρης Δημήτριος | Μιαούλης Αθανάσιος | Κολοκοτρώνης (Γενναίος) Ιωάννης | Βούλγαρης Δημήτριος | Μωραϊτίνης Αριστείδης | Βάλβης Ζηνόβιος | Κυριακός Διομήδης | Ρούφος Μπενιζέλος | Ρούφος Μπενιζέλος | Βούλγαρης Δημήτριος | Κανάρης Κωνσταντίνος | Βάλβης Ζηνόβιος | Κανάρης Κωνσταντίνος | Κουμουνδούρος Αλέξανδρος | Δεληγεώργης Επαμεινώνδας | Ρούφος Μπενιζέλος | Βούλγαρης Δημήτριος | Ζαΐμης Θρασύβουλος | Τρικούπης Χαρίλαος  | Δηλιγιάννης Θεόδωρος  | Βάλβης Δημήτριος | Κωνσταντόπουλος Κωνσταντίνος | Σωτηρόπουλος Σωτήριος | Δηλιγιάννης Νικόλαος | Ράλλης Δημήτριος | Ζαΐμης Αλέξανδρος | Θεοτόκης Γεώργιος | Μαυρομιχάλης Κυριακούλης | Δραγούμης Στέφανος | Βενιζέλος Ελευθέριος  | Γούναρης Δημήτριος | Σκουλούδης Στέφανος | Καλογερόπουλος Νικόλαος | Λάμπρος Σπυρίδων | Νικόλαος Στράτος | Πρωτοπαπαδάκης Πέτρος | Τριανταφυλλάκος Νικόλαος | Χαραλάμπης Αναστάσιος | Κροκιδάς Σωτήριος | Γονατάς Στυλιανός | Καφαντάρης Γεώργιος | Παπαναστασίου Αλέξανδρος | Σοφούλης Θεμιστοκλής | Μιχαλακόπουλος Ανδρέας | Πάγκαλος Δ. Θεόδωρος  | Ευταξίας Αθανάσιος | Κονδύλης Γεώργιος | Τσαλδάρης Παναγιώτης | Οθωναίος Αλέξανδρος | Δεμερτζής Κωνσταντίνος | Μεταξάς Ιωάννης | Κορυζής Αλέξανδρος | Ταμπακόπουλος Άγις | Σακελλαρίου Αλέξανδρος | Βασιλεύς Γεώργιος Α' | Τσουδερός Εμμανουήλ | Τσολάκοκλου Γεώργιος | Λογοθετόπουλος Κωνσταντίνος | Ράλλης Ιωάννης  | Παπανδρέου Γεώργιος | Βούλγαρης Πέτρος | Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός | Κανελλόπουλος Παναγιώτης | Σοφούλης Θεμιστοκλής | Πουλίτσας Παναγιώτης | Τσαλδάρης Κωνσταντίνος | Τσαλδάρης Κωνσταντίνος | Μάξιμος Δημήτριος | Τσαλδάρης Κωνσταντίνος | Σοφούλης Θεμιστοκλής | Διομήδης Αλέξανδρος | Θεοτόκης Ιωάννης |  Βενιζέλος Σοφοκλής | Πλαστήρας Νικόλαος | Βενιζέλος Σοφοκλής | Πλαστήρας Νικόλαος | Κιουσόπουλος Δημήτριος | Παπάγος Αλέξανδρος  | Καραμανλής Κωνσταντίνος | Γεωργακόπουλος Κωνσταντίνος | Καραμανλής Κωνσταντίνος | Δόβας Κωνσταντίνος | Καραμανλής Κωνσταντίνος | Πιπινέλης Παναγιώτης | Μαυρομιχάλης Στυλιανός | Παπανδρέου Γεώργιος | Παρασκευόπουλος Ιωάννης | Παπανδρέου Γεώργιος | Αθανασιάδης-Νόβας Γεώργιος | Τσιριμώκος Ηλίας | Στεφανόπουλος Στέφανος | Παρασκευόπουλος Ιωάννης | Κανελλόπουλος Παναγιώτης | Κόλλιας Κωνσταντίνος | Παπαδόπουλος Γεώργιος | Μαρκεζίνης Σπυρίδων | Ανδρουτσόπουλος Αδαμάντιος | Καραμανλής Κωνσταντίνος | Ράλλης Γεώργιος | Παπανδρέου Ανδρέας  | Τζαννετάκης Τζαννής | Γρίβας Ιωάννης | Ζολώτας Ξενοφών | Μητσοτάκης Κωνσταντίνος | Παπανδρέου Ανδρέας | Σημίτης Κωνσταντίνος | Καραμανλής Αλ. Κωνσταντίνος | Παπανδρέου Α. Γεώργιος | Παπαδήμος Λουκάς | Πικραμμένος Παναγιώτης  | Σαμαράς Αντώνιος | Τσίπρας Αλέξης | Βασιλική Θάνου | Τσίπρας Αλέξης | Μητσοτάκης Κυριάκος | Σαρμάς Ιωάννης | Μητσοτάκης Κυριάκος